Mae Aelod Seneddol RHANBARTHOL Altaf Hussain wedi canmol yr ymchwil werthfawr sy’n mynd ymlaen yng Nghanolfan Hydrogen Prifysgol De Cymru ym Mharc Ynni Baglan fel “newidiwr gêm.”
Bu Dr Hussain o’r Ceidwadwyr Cymreig ar daith o amgylch y ganolfan lle dangoswyd iddo sut mae hydrogen yn cael ei greu yno drwy electrolysis – gan wahanu’r hydrogen sydd mewn dŵr drwy ddefnyddio trydan. Dywedodd Cyfarwyddwr y Ganolfan, Jon Maddy, wrtho eu bod yn ymchwilio i’r gwahanol dechnolegau i wneud cyfeintiau mawr o’r nwy a hefyd y defnydd niferus y gellir ei wneud gan gynnwys trafnidiaeth . Mae’n debygol y bydd cerbydau mwy fel bysiau a lorïau yn ogystal â pheiriannau diwydiannol yn cael eu pweru gan hydrogen yn y dyfodol.
Roedd Dr Hussain ar ymweliad â'r ganolfan a hefyd Canolfan Dechnoleg newydd y Bae sydd wedi'i lleoli gerllaw. Mae’r ganolfan hon, a agorwyd yn swyddogol yn ddiweddar, yn eiddo i Gyngor Castell-nedd Port Talbot ac fe’i croesawyd yno gan Dr Brett Suddell, sef rheolwr datgarboneiddio’r cyngor; Simon Brennan, sy'n bennaeth eiddo ac adfywio yn y cyngor a'r Cynghorydd Jeremy Hurley, sy'n aelod cabinet dros dwf economaidd a newid hinsawdd.
Mae Canolfan Dechnoleg y Bae yn ganolbwynt arloesi lle gall busnesau, busnesau newydd a buddsoddwyr gydweithio er mwyn creu technolegau a swyddi newydd hyfyw. Ymhlith tenantiaid sydd eisoes yn ei le mae’r Catapwlt Gweithgynhyrchu Gwerth Uchel sydd newydd symud i mewn, dan arweiniad Phil Clements. Bydd hyn yn rhoi cymorth i gwmnïau newydd sy'n chwilio am arbenigedd a chyllid.
Yn ystod yr ymweliad, bu trafodaeth am botensial Port Talbot i greu swyddi newydd mewn pethau fel gweithgynhyrchu tyrbinau yn ogystal â gweithgynhyrchu hydrogen a fydd yn defnyddio’r ynni a gynhyrchir gan y fferm wynt alltraeth anferth sy’n arnofio fel rhan o’r Celtic Freeport sydd wedi’i leoli’n rhannol yn Port Talbot ac yn rhannol yn Aberdaugleddau.
Dywedodd Dr Hussain: “Rwyf wedi cael fy syfrdanu gan y gwaith sydd wedi bod yn mynd ymlaen i ddatblygu hydrogen dan arweiniad Jon Maddy sy’n un o arbenigwyr mwyaf blaenllaw’r wlad yn y maes hwn. Agorwyd yr orsaf ail-lenwi hydrogen gyntaf yng Nghymru ym Maglan gan ddefnyddio hydrogen a gynhyrchwyd ar y safle ac maent hefyd wedi bod yn rhan o sefydlu eraill mewn mannau eraill.
“Yn llythrennol, Port Talbot yw’r unig ardal rhwng Abertawe a Chaerdydd sydd â digon o le diwydiannol addas ar gael ar gyfer y datblygiadau hyn – fel y dangosir gan Barc Ynni Baglan sydd wedi’i adeiladu ar safle hen waith BP Chemical. Mae cynlluniau wedi’u cyhoeddi’n ddiweddar i ddatblygu ffatri newydd i weithgynhyrchu tanwydd awyrennau o ffynonellau adnewyddadwy ar safle tir llwyd yn y dref. Bydd hyn yn creu tua chant o swyddi newydd.
“Er bod yr hyn sy’n digwydd yn Tata yn bryder mawr nid yn unig i’r gweithwyr a gyflogir yno ond i’r ardal gyfan, mae llawer o le i obeithio y bydd y technolegau newydd arloesol hyn sy’n cael eu harloesi ym Mhort Talbot ymhen amser yn gallu cynhyrchu’r swyddi gweithgynhyrchu o ansawdd da. y bydd angen yr ardal.
“Rwy’n canmol Cyngor CNPT am fod yn flaengar i ddatblygu Canolfan Dechnoleg y Bae a fydd yn gatalydd i’r arloeswyr hynny gael y gofod a’r gefnogaeth sydd eu hangen arnynt i ddatblygu eu syniadau ac yna symud ymlaen i’r cam nesaf o’u rhoi ar waith. ”
